Alimenty na dorosłe dziecko: Jak długo trwa obowiązek płacenia?

Temat alimentów w kontekście dorosłego dziecka jest często przedmiotem wielu pytań i wątpliwości. Rozwód czy separacja nie kończą zobowiązań finansowych rodziców wobec swojego pełnoletniego potomstwa. Co więc mówi nam prawo w kwestii tego jak długo trwa obowiązek alimentacyjny i na kogo on przechodzi w razie śmierci zobowiązanego?

Okoliczności, w których alimenty na dorosłe dziecko są uzasadnione:

Alimenty na dorosłe dziecko mogą być przyznane w sytuacjach, gdy pełnoletnie dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie ze względu na np. niepełnosprawność, kontynuację nauki lub brak możliwości zdobycia dochodu z powodu okoliczności losowych.

Studia i wsparcie finansowe:

Jeśli pełnoletnie dziecko kontynuuje naukę na uczelni wyższej, zazwyczaj istnieje możliwość uzyskania wsparcia finansowego od rodziców. W takim przypadku, obowiązek płacenia alimentów może utrzymać się do ukończenia studiów. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu w wyroku z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie III Ca 791/13 (LEX nr 1716551) zaznaczył, iż “uzyskanie pełnoletniości nie zmienia sytuacji prawnej dziecka w zakresie alimentów, jeżeli pobiera ono naukę i czas na nią przeznaczony wykorzystuje rzeczywiście na zdobywanie kwalifikacji zawodowych. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia wykształcenia – podstawowego, średniego czy też wyższego.”

Niepełnosprawność a konieczność wsparcia finansowego:

W takim wypadku, gdy dorosłe dziecko jest niepełnosprawne i niezdolne do pracy, której dochody pozwoliłby na utrzymanie (np. opłacenia kosztów mieszkania, żywności i odzieży, koszty pomocy lekarskiej, itd), obowiązek płacenia alimentów może być przedłużony, aż do czasu, gdy dziecko będzie w stanie samodzielnie utrzymać się finansowo, a nawet może trwać dożywotnio. Dodatkowo sąd może odmówić uchylenia obowiązku alimentacyjnego w sytuacji gdy niepełnosprawne dziecko może podjąć prace, która przynosi tylko bardzo skromne wynagrodzenie.
 

Sądowy proces ustalania alimentów dla dorosłego dziecka:

Jeśli rodzice nie są w stanie osiągnąć porozumienia co do wysokości alimentów na dorosłe dziecko, zwrócenie się do sądu może być konieczne. Sąd bierze pod uwagę indywidualne okoliczności, zarówno finansowe rodziców, jak i potrzeby dorosłego dziecka.

Moment zakończenia obowiązku płacenia alimentów:

W wielu jurysdykcjach obowiązek płacenia alimentów na dorosłe dziecko trwa, dopóki dziecko nie jest w stanie samodzielnie utrzymać się finansowo, co może obejmować moment uzyskania pracy zarobkowej, zakończenia edukacji lub zmiany sytuacji życiowej. Sąd jednak na wniosek osoby zobowiązanej, na podstawie artykułu 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, może również uchylić obowiązek płacenia alimentów w momencie, gdy dziecko ma możliwość podjęcia pracy, która pozwoliłaby na jego utrzymanie, jednak nie robi tego by jak najdłużej korzystać z środków osoby płacącej alimenty. Warto w tym miejscu podkreślić, że obowiązek alimentacyjny nie ustaje samoistnie po uzyskaniu przez uprawnionego do renty alimentacyjnej pełnoletności, ani osiągnięciu przez niego samodzielności finansowej, lecz wygasa on dopiero na wniosek zobowiązanego. Zaprzestanie płacenia bez orzeczenia sądowego, poprzedzonego wnioskiem zobowiązanego, skutkuje traktowaniem niezapłaconych świadczeń alimentacyjnych jako dług.

Niealimentacja:

Sytuacja w której zobowiązany uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, wówczas taka osoba podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Tę kwestie dokładniej reguluje artykuł 209 Kodeksu Karnego.

W przypadku śmierci osoby zobowiązanej do płacenia alimentów:

Artykuł 139 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego” oznacza to, że obowiązek płacenia alimentów ma charakter indywidualny w każdej sytuacji i nie przechodzi on na spadkobierców zmarłego, Sytuacja wygląda jednak inaczej, gdy np. zobowiązany zmarł w listopadzie, a nie płacił alimentów od lipca – wówczas zaległe należne świadczenia wchodzą w skład spadku. Warto tu wspomnieć o tym, że zaległe świadczenia obejmują okres w podanym przykładzie od lipca do października – alimenty za listopad ze względu na smierć zobowiązanego wygasają.
 

Podsumowanie:

Rozumienie zasad alimentów na dorosłe dziecko jest kluczowe zarówno dla prawników, jak i dla rodzin borykających się z tym tematem. Indywidualne przypadki różnią się, więc nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, do kiedy trzeba płacić alimenty na dorosłe dziecko. Warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem rodzinnym, aby zrozumieć, jakie są konkretne uregulowania prawne w danym regionie i jakie są najkorzystniejsze rozwiązania w danym przypadku.

Case

Przyjmijmy taki stan faktyczny: Pan Paweł rozwiódł się ze swoją żoną, matką ich już dorosłego syna. Odkąd syn osiągnął pełnoletność Pan Paweł zaczął rozważać zakończenie swojego obowiązku płacenia alimentów. Po kilku latach gdy syn zbliża się do ukończenia 30 lat i posiada pełnoetatową pracę, Pan Paweł zdecydował się, by w końcu prawnie uchylić się od płacenia alimentów. Co zrobić więc, by zdjąć z siebie w takiej sytuacji obowiązek alimentacyjny? Należy wystąpić do sądu z pozwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, a pozew ten złożyć trzeba we właściwym ze względu na zamieszkanie dziecka sądzie. Najpierw jednak by taki pozew stworzyć należałoby zebrać wszystkie niezbędne dokumenty takie jak akt urodzenia dziecka oraz ostatni wyrok, w którym zostały zasądzane alimenty. Z tym kompletem pozostaje zwrócić się do prawnika, z którego pomocą taki pozew powstanie. Prawnik będzie w stanie dostarczyć swojemu klientowi konkretne informacje dotyczące jego sytuacji, bazując na przepisach prawnych oraz pomoże w przygotowaniu odpowiednich dokumentów i późniejszym przedstawieniu sprawy przed sądem. Już w postepowaniu sądowym jurysta będzie reprezentował swojego klienta w sądzie, prezentując dowody i argumenty przemawiające na jego korzyść. Można zadać sobie jeszcze jedno pytanie, otóż jakie okoliczności w szczególności przemawiają o tym, czy rodzic może uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na dorosłe dziecko? Będzie to chociażby z sytuacją, gdy dziecko, pomimo warunków i możliwości nie dokłada starań, by samodzielnie się utrzymać, bądź sytuacja wręcz odwrotna, czyli gdy dziecko posiada stały dochód pozwalający mu na samodzielność finansową. Do takich okoliczności zalicza się też sytuacje, w których płacenie przez rodzica alimenty wiąże się dla niego ze zbyt dużym uszczerbkiem np. rodzic nie jest w stanie się sam utrzymać płacąc alimenty. Nie ma jednak możliwości, by zgeneralizować wszystkie przypadki, każda sytuacja będzie rozpatrzona indywidualnie, dlatego w razie pytań czy wątpliwości zapraszamy na konsultacje.