Jakie zmiany wprowadzono w zasadach dotyczących składki zdrowotnej?

Z początkiem 2025 roku wchodzi w życie szereg istotnych zmian w systemie podatkowym i finansowym. Obejmują one m.in:

1. JPK CIT^[1],
2. ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (nowa definicja budynku i budowli)^[2],
3. globalny podatek wyrównawczy (Pillar 2)^[3],
4. PIT kasowy^[4],
5. podwyżki akcyzy (m.in. na papierosy)^[5],
6. projekt rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących^[6],
7. zwolnienie z VAT małych firm w całej UE^[7],
8. zmiany w składce zdrowotnej^[8].

Szczególnie istotne  są zmiany dotyczące składki zdrowotnej. Od 1 stycznia 2025 r. w życie weszła ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych^[9]. Wprowadziła ona zmiany dotyczące zasad ustalania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wśród najważniejszych zmian wymienić należy:

1. Obniżenie minimalnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, która jest opłacana przez przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym lub według skali podatkowej.

Biorąc pod uwagę przedsiębiorców, którzy są opodatkowani na zasadach ogólnych (podatek liniowy lub skala) w granicach roku składkowego w przedziale od 1 lutego 2025 r. do 31 stycznia 2026  r., minimalna:

– miesięczna podstawa odnosząca się do wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne to 75% minimalnego wynagrodzenia, które obowiązuje w pierwszym dniu roku składkowego,

– roczna podstawa dotycząca wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie może być niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy, które podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu w granicach roku 2025 i także 75% minimalnego wynagrodzenia, które obowiązuje w pierwszym dniu roku składkowego.

Odnosząc się do przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym należy podkreślić, że  minimalna wysokość składki miesięcznej i składki rocznej w granicach tego okresu nie może być niższa niż kwota, która odpowiada 9% minimalnej podstawy wymiaru.

2. Obniżenie wysokości w zakresie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, która jest opłacana przez przedsiębiorców wykorzystujących kartę podatkową.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w odniesieniu do  przedsiębiorców, którzy wykorzystują opodatkowanie w formie karty podatkowej miesięczna podstawa dotycząca wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne odpowiadająca składce należnej za okres liczony od 1 stycznia 2025 r. do 31 grudnia 2025 r. w konsekwencji wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego od 1 stycznia 2025 r.

3. Wyłączenie z granic podstawy wymiaru składki dotyczącej ubezpieczenia zdrowotnego opłacanego przez przedsiębiorców przychodów pochodzących ze sprzedaży środków trwałych jak też wartości niematerialnych i prawnych.

Dotyczy to przychodów zawartych w treści art. 14 ust. 2 pkt 1 i 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych^[10] i kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

4. Uwzględnienie metody kasowej w zakresie określania przychodu podatkowego w odniesieniu do celów ustalania przychodu/dochodu, na gruncie którego wyznaczana jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W przypadku gdy przedsiębiorca dokona wyboru metody kasowej jako metody rozliczania przychodów wówczas zobowiązany jest uwzględniać w zakresie celów ustalania wysokości przychodu/dochodu, na gruncie którego ustalana jest podstawa dotycząca wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, uwzględnia się przepisy obejmujące metody kasowej ustalania przychodu podatkowego.

Dla łatwego przedstawienia zmiany należy przytoczyć konkretne obowiązujące kwoty. Przy minimalnym wynagrodzeniu za pracę w 2025 r. wysokości 4.666,00 zł, składka obliczona jako 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia będzie równa 314,96 zł. Co oznacza, że przedsiębiorcy, którzy mieszczą się w tych progach zapłacą mniejszą składkę niż w roku poprzednim. W 2024 r. przy 9% od 100% minimalnego wynagrodzenia wynosiła ona 419,94 zł.

Szczególną uwagę warto zwrócić na zmiany uzależnione od formy opodatkowania. Od 2026 r. przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej lub podatku liniowego będą zobowiązani zapłacić:

– stałą składkę wynoszącą 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia – do poziomu 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia,

– dodatkową składkę w wysokości 4,9% dochodów – powyżej 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Podkreślić także należy, że ryczałtowcy od 2026 r. zapłacą:

– stałą składkę wynoszącą 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia – do poziomu 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia

– dodatkową składkę w wysokości 3,5% przychodów – powyżej 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia.

Reasumując, na zmianach skorzystają ryczałtowcy z niższymi dochodami. Największą korzyść osiągną przedsiębiorcy korzystający ze skali podatkowej. Wprowadzone zmiany wskazują, że przedsiębiorcy będą mieli preferencyjne zasady naliczania składki zdrowotnej w odniesieniu do pracowników na umowie o pracę. Ustawodawca w odniesieniu do pracowników nie przewiduje żadnych zmian.

Najważniejsze zmiany wchodzą w życie dwuetapowo. W pierwszym etapie tj. od 1 stycznia 2025 r. wchodzą poniższe zmiany:

– obniżona zostaje minimalna podstawa dotycząca składki zdrowotnej w odniesieniu do osób, które dokonują rozliczeń za pomocą skali podatkowej oraz na podatku liniowym. Zmiana w nowym kształcie dotyczyć będzie także osób, które wykorzystują opodatkowanie w formie karty podatkowej,

– minimalna podstawa składki zdrowotnej zostanie zmniejszona do poziomu 75 % minimalnego wynagrodzenia.

Natomiast najważniejsze zmiany, które wejdą w życie od 2026 r. to:

– wprowadzenie dwuelementowej podstawy wymiaru składki zdrowotnej znajdującej odniesienie dla przedsiębiorców opłacających podatek według skali podatkowej, podatek liniowy czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych: część dotycząca zryczałtowanej składki będzie wynosić 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę,

– część urealniona będzie obliczana wyłącznie od nadwyżki dotyczącej dochodów powyżej 1,5-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dotyczącej przedsiębiorców, którzy rozliczają się skalą podatkową lub rozliczają się podatkiem liniowym (stawka 4,9%), natomiast u przedsiębiorców, którzy rozliczając się ryczałtem–od nadwyżki przychodów powyżej 3-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (stawka 3,5%),

– obniżenie składki do 9% z 75% minimalnego wynagrodzenia dla przedsiębiorców opłacających podatek w formie karty podatkowej; uchylenie możliwości w zakresie rozliczenia zapłaconych składek zdrowotnych w podatku dochodowym.