Nowy podatek od nieruchomości – czy może to prowadzić do wzrostu opodatkowania?

Kolejne ze  zmian, które obowiązują od 2025 r., dotyczą zarówno definicji budynku jak i budowli w podatku od nieruchomości.

Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych^[1], nowe definicje brzmią następująco:

1) budynek^[2] – obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność;

2) budowla^[3]:

1. a) obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,
   b) elektrownię wiatrową, elektrownię jądrową i elektrownię fotowoltaiczną, biogazownię, biogazownię rolniczą, magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linową, wyciąg narciarski oraz skocznię, w części niebędącej budynkiem – wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,
   c) urządzenie budowlane – przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, oraz inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem, o którym mowa w lit. a, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,
2. d) urządzenie techniczne inne niż wymienione w lit. a–c – wyłącznie w zakresie jego części budowlanych,
   e) fundamenty pod maszyny oraz pod urządzenia techniczne, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową
   – wzniesione w wyniku robót budowlanych, także w przypadku, gdy stanowią część obiektu niewymienionego w ustawie.

Kolejnymi zmianami są:

2a) ^[4] obiekt budowlany – budynek lub budowla, z wyłączeniem wyrobisk górniczych, a także niewielkich obiektów stanowiących:

1. a) obiekty kultu religijnego – w szczególności kapliczki, krzyże przydrożne i figury,
2. b) obiekty architektury ogrodowej – w szczególności posągi i figurki ogrodowe, wodotryski, mostki, pergole, murowane grille i oczka wodne,
3. c) obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku – w szczególności śmietniki, wiaty na wózki dziecięce i rowery oraz obiekty stanowiące wyposażenie placów zabaw dla dzieci;

2b)^[5]  roboty budowlane – prace polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie lub montażu, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725, 834 i 1222);

2c) ^[6] trwałe związanie z gruntem – takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć lub spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu budowlanego na inne miejsce;

3) ^[7] grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z zastrzeżeniem ust. 2a.

I ostatnia zmiana w definicjach to:

2c. ^[8]Za część mieszkalną budynku mieszkalnego uznaje się także pomieszczenie przeznaczone do przechowywania pojazdów w tym budynku.

W tym przypadku należy zwrócić szczególną uwagę na załącznik nr 4 do Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w którym znajduje się wykaz obiektów uznawanych za budowle w granicach potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

W granicach prac legislacyjnych nie doprecyzowano definicji:

– “urządzenia budowlanego”,

– “instalacji przemysłowej”

– “innego urządzenia technicznego”.

Również nie wiadomo jak prawidłowo należy rozumieć pojęcie “wolnostojący”. 

Wskazane mankamenty dotyczące niejasności może być furtką dla niektórych organów podatkowych, by rozciągać granice definicji budowli zgodnie z własnymi potrzebami. W konsekwencji może to prowadzić do wzrostu opodatkowania. 

Reasumując celem ustawodawcy w zakresie nowych rozwiązań jest ujednolicenie i uproszczenie dotyczące obowiązujących opłat, z zachowaniem ich wysokości.

Wiele kontrowersji wywołuje zawarta w rozważanej ustawie nowa definicja budynku, która to zakłada opodatkowanie tzw. całości techniczno-użytkowej czyli opodatkowanie razem z instalacjami oraz razem z urządzeniami mu towarzyszącymi. W związku z powyższym powstaje ryzyko uznania za budowlę wszystkich jej części technicznych np. elementów sieciowych, zbiorników, myjni, dystrybutorów na stacjach paliw itp.

Jednocześnie powstaje pytanie, które rodzaje z urządzeń towarzyszących należy uznawać za budowle i w związku z tym uiszczać od nich nakazaną opłatę. Dotyczy to w szczególności przedsiębiorstw posiadających rozbudowane instalacje przemysłowe, a także firm zajmujących się prowadzeniem magazynów, użytkowaniem pneumatycznych, przenośnych hal namiotowych lub transportem i dystrybucją różnych kontenerów.

Kolejny problem pojawia się w związku z tym, że ustawa nie określa, kto miałby definiować, co budynkiem jest, a co nim nie jest. Jest to szczególnie istotne, ponieważ ustawa wskazuje jedynie, że dodatkowemu opodatkowaniu nie podlegają obiekty „niezbędne” w zakresie funkcjonowania danego budynku.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że wszelkie systemy energii odnawialnej, w tym: elektrownie wiatrowe, elektrownie fotowoltaiczne, elektrownie jądrowe czy biogazownie są opodatkowane wyłącznie w zakresie ich części budowlanych. Jest to korzystna zmiana szczególnie dla branży fotowoltaicznej oraz pokrewnych sektorów. Co ważne, podobnie przedstawia się  sytuacja z urządzeniami do produkcji ciepła, które w poprzednim stanie prawnym traktowane były jako elementy składowe budynku.

 Bibliografia:

– Pogroszewska  M., Reforma podatków 2025 r. – ostatni moment na przygotowania, Lex (dostęp z dnia 17.01.2025 r.),

– Krupa-Dąbrowska R., Nowy podatek od nieruchomości unieruchomi firmy?, Lex (dostęp z dnia 17.01.2025 r.),

– Koślicki K., Odpowiednio wypełniona deklaracja może dać oszczędności w podatku od nieruchomości, (dostęp z dnia 17.01.2025 r.),

– Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483),

– Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.),

– Ustawa o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o opłacie skarbowej z dnia 19 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1757),

– Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r., sygn. akt SK 14/21 (Dz.U. z 2023 r. poz. 1313),

– Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2017 r., sygn. akt SK 13/15 (Dz.U. z 2017 r. poz. 2372),

–  Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2021 r., sygn. akt SK 39/19 (Dz.U. z 2021 r. poz. 401).

^[1] Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.).

^[2] Art. 1a ust. 1 pkt 1 zmieniony przez art. 2 pkt 1 lit. a tiret pierwsze ustawy z dnia 19 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1757) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.

^[3] Art. 1a ust. 1 pkt 2 zmieniony przez art. 2 pkt 1 lit. a tiret pierwsze ustawy z dnia 19 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1757) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.

Art. 1a ust. 1 pkt 2 w brzmieniu obowiązującym przed 10 stycznia 2023 r. został uznany za niezgodny z art. 84 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r., sygn. akt SK 14/21 (Dz.U. z 2023 r. poz. 1313). Wobec zmian wprowadzonych przez art. 2 pkt 1 lit. a tiret pierwsze wyżej powołanej ustawy z dniem 11 stycznia 2025 r. nie nastąpi utrata mocy obowiązującej art. 1a ust. 1 pkt 2.

^[4]  Art. 1a ust. 1 pkt 2a dodany przez art. 2 pkt 1 lit. a tiret drugie ustawy z dnia 19 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1757) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.

^[5] Art. 1a ust. 1 pkt 2b dodany przez art. 2 pkt 1 lit. a tiret drugie ustawy z dnia 19 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1757) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.

^[6] Art. 1a ust. 1 pkt 2c dodany przez art. 2 pkt 1 lit. a tiret drugie ustawy z dnia 19 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1757) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.

^[7] Art. 1a ust. 1 pkt 3 został uznany za niezgodny z art. 2 w związku z art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 84 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2017 r., sygn. akt SK 13/15 (Dz.U. z 2017 r. poz. 2372) z dniem 20 grudnia 2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim jest rozumiany w ten sposób, że wystarczającą przesłanką zakwalifikowania gruntu podlegającego opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości do kategorii gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną będącą jego współposiadaczem. Art. 1a ust. 1 pkt 3 został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2021 r., sygn. akt SK 39/19 (Dz.U. z 2021 r. poz. 401) z dniem 3 marca 2021 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim jest rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

^[8]  Art. 1a ust. 2c dodany przez art. 2 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 19 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1757) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.